اربيل – عراق – مادر من قوطي بنزين را در اتاق گذاشت و به من يك فندك داد. همانطور كه اتاق را ترك مي كرد، با چهره اي عبوس گفت: “من مي خوام وقتي كه از اتاق خارج مي شوي ببينم كه شعله هاي آتش از روي بدنت شعله ور مي شود، براي حاوره ي ١٣ ساله اين مايه ي دل شكستگي بود، فقط به خاطر اينكه تنها جرمش همجنسگرايي بود.
همانطور كه حاوره در يك گوشه ي دنج يك كافه در سليمانيه اين حادثه را از سال ٢٠٠٢ بازگو مي كرد اشك از صورتش سرازير شد.
باوجود خواري و تحقير گاه به گاهي كه ديگر افراد همجنسگرا از طرف اعضاي خانواده و غريبه ها با آن مواجه مي شوند، مسائل به بدي آنچه براي حاوره روي داده بود نيستند.
بيشتر دوستانش او را پذيرفته اند، خانواده اش در نهايت با او كنار آمدند و با گرايش_جنسي او صلح كردند، و او در اين گوشه از منطقه كردستان در جنوب عراق در صنعت رسانه خوب فعاليت مي كند.
حاوره گفت كه او تقريبا ٣٠ نفر ديگر را مي شناسد كه همجنسگرا هستند و رنج آنها ادامه دارد و اغلب سكوت كرده اند.
اين مشخص نيست كه چند نفر در جامعه دگرباشان منطقه كردستان عراق وجود دارد، زيرا بيشتر اعضا گرايش جنسي شان را مخفي كرده اند و سازماني ندارند كه نماينده ي آنها باشد.
آنها از طرف خانواده، دوستان و در كل جامعه با آزار و اذيت و بدرفتاري مواجه مي شوند. از نظر فني، آنها براي داشتن روابط همجنسگرايانه جذب فعاليت غيرقانوني در ديد عراق و قانون كردستان مي شوند.
وكيل شوخان حاما رشيد از سازمان همياري قانوني زنان درشبكه ي تلوزيوني كردستان گفت :”به خاطر اينكه منبع قوانين ما در عراق و كردستان شريعت اسلامي است، همجنسگرايي غير قانوني و ضد اسلام مطرح شده و از اين رو به عنوان جرم به آن نگاه مي شود. اين پديده (همجنسگرايي) در كردستان وجود دارد، اما به صورت مخفي… اين پديده در بين جوانان و حتي بين زوج هاي متاهل شايع است.”
در يكم ژوئن، كنسولگري آمريكا در اربيل براي حقوق_دگرباشان موضع گرفت و پرچم رنگين_كمان را به افتخار ماه جشن_غرور در محوطه ي كنسولگري برافراشت. تاثير اين اقدام بسيار عظيم بود. اين اقدام صدها كامنت در فيسبوك به زبان كردي و انگليسي دريافت كرد. اين اقدام بحث داغي ايجاد نمود كه همراه با نفرين كردن ايالات_متحده، جامعه دگرباشان و دولت كرد همراه شد. مردم بسياري استدلال كردند كه همجنسگرايي با فرهنگ كردي غريبه بود.
فيسبوك شايد محبوب ترين سايت شبكه اي در منطقه كردستان است، و اين بينش را ارائه مي دهد كه چگونه جامعه مساله اي مانند همجنسگرايي را درك مي كند، كه به عنوان يك تابو در نظر گرفته شده است.
ميوان ماندالاوي در اين صفحه نوشت :”تا آنجا كه من عاشق فرهنگ آمريكايي و مردم آمريكا هستم، دولت ايالات_متحده بارها تلاش مي كند تا ارزش هايشان را به مردم ديگر تحميل كنند، به اين دليل است كه چرا مردم از تو تنفر دارند.”
“تو پرچمي را برافراشتي كه ديگران عليه آن هستند.. كاري كه تو انجام دادي شبيه به اين است كه يك حامي نازي به كاليفرنيا برود و پرچم نازي را برافراشته كند، اين كار درست نيست.”
ديگران از مقايسه متفاوتي استفاده كردند تا نقطه نظرشان را بيان كنند.
جمشيد رستم نوشت :”چند همسري در كشورهاي اسلامي يك هنجار است. آيا چند همسري را در ايالات متحده تحمل مي كني؟ ..من خواستار پرچم چند همسري را در ايالات متحده هستم.”
كنسولگري پاسخ داد :”جمشيد اگر واقعا يك پرچم چند همسري وجود داشت، ما مشكلي با تو نخواهيم داشت كه آن را در ايالات متحده به اهتزاز در آوري.. اين تمام ايده ي آزادي بيان است.”
بنا بر ارزيابي كنسولگري درباره اين صفحه، باوجود توهين و برهان پيچيده ي بعضي از اظهار نظر كنندگان، حدود يك سوم اظهار نظرها بر اين صفحه مثبت و موافق دگرباشان بودند.
حما علي در حمايت از جامعه دگرباشان نوشت :”من تو را براي اين اقدام ستايش مي كنم. اگرچه اكثريت كردها/عراقي ها شايد اين كار را بي احترامي بدانند، من نسبت به اين اقدام مثبت هستم.”
حاوره نوشت : “البته من خشنود شدم كه ديدم اين پرچم برافراشته شود. اين كار شجاعانه اي بود، اما من فكر مي كنم كه انتقادهايي وجود داشت.”
انتقادها از سمت دفتر فرماندار اربيل، تشكل روحانيون، گروه داعش و بعضي از داخل جامعهي كرد در فيسبوك بود.
در يك انتقاد طعنه آميز در يك كانال معروف تلگرام كه تبليغات گروه داعش را گسترش مي دهد، نوشته شده :”تبريك به دولت كرد… كنسولگري آمريكايي.. نماد همجنسگرايان را برافراشتيد.”
حمزه حميد، از دفتر رسانه اي استان اربيل به يك شبكه محلي گفت :”اين تلاشي براي تحريف كردن هنجارهاي اجتماعي در كردستان و بدنام كردن فرهنگ كردستان است… فرماندار اجازه اي به هر فرد، گروه يا سازمان نداده است تا بدين شكل رفتار كند.”
چندين روحاني ميانه رو پيامي در صفحه هاي فيسبوك خود منتشر كردند تا اين اقدام را متهم كنند و از دولت منطقه اي كردستان خواستند تا اعتراض كند.
“همجنسگرايي در اين منطقه غير قانوني است و از نظر قانون و منطقه و همچنين سنت ممنوع شده است.”
همانطور كه جامعه هاي دگرباش سراسر جهان غرب در ماه جشن غرور با سهولت نسبي راهپيمايي مي كند، در كردستان، جامعه دگرباشان در تاريكي مي ماند و اعضاي آن جرات بيان هر احساسي را ندارند كه آنها را به عنوان همجنسگرا شناسايي كند.
احمد، يك فرد ميان_جنسي كه خواست نام واقعي اش فاش نشود، گفت :”من پس از اينكه سه برادرم سعي كردند تا من را زنده دفن كنند، از شهر زادگاهم داهوك فرار كردم. كسي وجود ندارد كه به اين جامعه بازگردد.”
در گزارش حقوق_بشر ٢٠١٦ وزارت كشور ايالات متحده در اشاره به عراق هشدار داده شده كه :”افراد دگرباش اغلب با بدرفتاري و توهين و خشونت از طرف خانواده و افراد غير دولتي مواجه مي شوند. علاوه بر خشونت هدف دار، اعضاي جامعه دگرباشان در خطر جنايت هاي ناموسي باقي مي مانند، زيرا رفتارشان با هنجارهاي جنسيتي سنتي مطابقت ندارد.”
از سال ٢٠٠٣ كه ايالات متحده به عراق حمله كرد، تعداد بسياري از جامعه دگرباشان مورد حمله قرار گرفتند و بعضي حتي توسط اوباش و گروه هاي نظامي كشته شدند، در حالي كه دولت عراق چشمش را بر آن بست.
تقريبا ٣٠٠٠ نفر از سال ١٩٩١ تا ٢٠٠٣ توسط نيروهاي امنيتي صدام حسين ملعون به خاطر ابراز ميل_جنسي شان شكنجه شدند. سازمان هاي حقوق بشر بارها از دولت عراق خواستند تا جلوي سواستفاده و بدرفتاري نسبت به جامعه دگرباشان تحت تعهدهاي بين المللي اش را بگيرد.
كميته حقوق بشر سازمان_ملل_متحد كه با پذيرش دولت ها بر پيمان بین المللی حقوق مدنی و سیاسی بر دولت ها نظارت مي كند، كه عراق بخشي از آن است، در گزارش ٢٠١٥ بيان كرد :” خشونت و تبعيض عليه افراد دگرباش در عراق رو به رشد است، و قربانيان تقريبا تضميني بر حفاظت و جبران خسارت ندارند. دولت عراق در انجام تعهداتش تحت اين پيمان به منظور انجام اقدام هاي مناسب شكست خورده است، اقدام هايي تا بر حقوق به رسميت شناخته شده از آن بابت تاثير بگذارند، تضمين جبران موثر در موارد نقض حقوق بدهند، و از معافيت از مجازات سيستمي جلوگيري كنند.”
مدت ها پيش از اينكه داعش در موسل مردان را به دليل اعمال همجنسگرايي از ساختمان هاي بلند پايين مي انداخت، مردان همجنسگرا كشته مي شدند و گاهي توسط نظاميان سر از تنشان جدا مي شد و اندام هاي تناسلي شان بريده مي شد يا با چسب مسدود مي شد كه اين اقدام ها با تاييد دولت مركزي در بغداد يا مقام هاي دولتي صورت مي گرفت.
باوجود اين نابردباري ها، بعضي پيشرفت هاي مثبت وجود داشته است : ژولاي گذشته، مقتدا_الصدر روحاني شيعه مشهور عراقي خواستار بردباري نسبت به كساني شد كه با هنجارهاي جنسيتي سازگار نيستند. فعالان همجنسگرا بيشتر درباره حقوقشان سخن مي گويند.
در ماه هاي اخير، دو شبكه تلويزيوني اصلي در منطقه ي كردستان برنامه هايي در مقابله با ننگ و نابردباري نسبت به جامعه دگرباشان به روي آنتن برد.
هر دو برنامه داراي كاستي هايي بودند، با اينحال اين برنامه ها شجاعت خبرنگاران و مديران اين شبكه ها بود كه به مساله اي توجه كرد كه بسياري به عنوان يك تابو نگاه مي كنند.
زندگي حاوره ثبات بيشتري دارد، و او اكنون در رابطه است.
او گفت :”من هميشه بايد مراقب باشم، زيرا شما نمي دانيد كه چه كسي بعدا با شما برخورد مي كند.”
من از او پرسيدم كه آيا او فكر مي كرد كه جامعه كرد روزي او را براي كسي كه هست، خواهند پذيرفت.
او پاسخ داد :”شايد زماني كه من ٦٠ ساله هستم.”
ترجمه تخصصي براي دارما و مارتيا: احسان پارسي و ارسلان
درباره نویسنده مطلب
